Pamiec i polityka Droga historyka Zaglady

Neumann skinal glowa po raz trzeci. Czy zgodzilby sie zostac promotorem mojej rozprawy doktorskiej "Zaglada Zydow europejskich"? W zanadrzu mialem dobrze skonstruowany dwudziestostronicowy konspekt, bylem gotow mu go wreczyc. Neumann zgodzil sie, ale nie mial watpliwosci, ze w tym momencie odrywam sie od glownego nurtu badan naukowych i wkraczam na teren, ktory omijali zarowno naukowcy, jak i ogol spoleczenstwa. Wypowiedzial tylko cztery slowa: "To bedzie twoj pogrzeb". z rozdzialu "Poczatki" Raul Hilberg, amerykanski historyk zydowskiego pochodzenia, urodzil sie w Wiedniu w 1926 roku. W 1938 roku wyemigrowal z rodzina do Ameryki. Pod koniec II wojny swiatowej w czasie sluzby wojskowej trafil do Departamentu Dokumentacji Wojennej, tam zetknal sie z biurokratycznym zapisem Holokaustu, co stanowilo impuls do pozniejszych pracy akademickiej dotyczacej Zaglady. Od 1955 roku do emerytury wykladal na Uniwersytecie Vermont. Jego monumentalna monografia zaglady Zydow europejskich byla pierwszym tak obszernym, pelnym i precyzyjnym opracowaniem i do dzis jest uznawana za jedna z podstawowych syntez przebiegu i organizacji hitlerowskiego planu wymordowania europejskich Zydow. Inna pozycja autora Sprawcy, ofiary, swiadkowie. Zaglada Zydow 1933-1945 poprzez wprowadzenie do historiografii dzis juz klasycznego podzialu na sprawcow, ofiary i swiadkow (nawet przy zastrzezeniu, ze wspolczesnie podzial ten wydaje sie zbyt schematyczny) stanowila kolejny kamien milowy w badaniach nad Zaglada. W "Pamieci i polityce" Hilberg pisze o swoim zyciu, ktore wypelnila praca historyka Zaglady. Nie tyle pisarza historycznego, ile badacza historii, ktory cale dorosle zycie studiowal problematyke zaglady Zydow, szukajac do niej odpowiedniego schematu analitycznego. Poswiecil sie temu zadaniu w takim stopniu, ze spisujac dzieje swego zycia, skupil sie wlasnie na pracy zawodowej. W ksiazce autor odkrywa swoj warsztat badawczy, przedstawia wieloletnie benedyktynskie dociekania archiwalne, ukazuje problemy zwiazane z zabiegami o publikacje swojej ksiazki czy niechetne nastawienie do zawartych w niej konkluzji ze strony prominentnych srodowisk naukowych.