Mesnevi

TUM MESNEVI TEK CILTTE TOPLANDI [AcA klamalA Tam Metin] MESNEVI'NIN ANLAMI Mevlana'nA n bu eserinin adA na Divan siirinde bir nazA m bicimi olan mesnevinin adA verilmistir. Mesnevi Arap, Fars ve Divan edebiyatA nda kendi aralarA nda kafiyeli beyitlerden olusan aruzun kA sa kalA plarA ile yazA lan, uzun ask hikayelerini ve destanA msA konularA islemeye musait olan bir nazA m bicimidir. Mevlana eserini mesnevi nazA m bicimi ile yazmA s ve eserinde de bu adA vermistir. "e;Mesnevi"e; kelimesinin Arapcadaki manasA "e;ikiser ikiser"e; demektir. Edebiyatta; her beyti kendi arasA nda kafiyeli ve beyit sayA sA nA n sA nA rA olmadA gA icin uzun eserlerin yazA mA nda tercih edilen, hikayelerin sosyal hayatla ilgili konularA n, dini tasavvufi temalarA n, felsefi dusuncelerin, destan ve kA ssalarA n islenebildigi bu ture 'mesnevi' adA verilir. Mesnevi uzun yazA larA n yazA lmasA na elverisli olan ve divan siirinde en uzun nazA m bicimidir. Dibace: mesnevinin onsozudur. Manzum veya mensur olabilir. Mesnevi'nin ana konusu ise Tevhid'dir: Yani Allah'A n birligi ve butunlugu, Munacaat ise: Allah'a yalvarA s, Naat, peygambere ovgu gibi bolumler bulunur. MEVLANA'NIN MESNEVI'SI Mevlana 6. ciltten olusan ve "e;Birlik DukkanA "e; olarak tanA mladA gA bu eserini eserine Mesnevi adA nA vermistir. VI. cildin ikinci beytinde Husameddin Celebi'ye ithafen "e;HusamA name"e; olarak zikredilse de, hemen bir sonraki beyitte "e;Mesnevi"e;nin son cildi..."e; ibaresinde de belirtildigi gibi eserin ismine mesnevi denmistir. Mevlana, Mesnevi'sinin I. cildinin henuz basA nda "e;Bu kitap Mesnevi kitabA dA r..."e; diyerek eserinin ismini teyit etmektedir. Mesnevi'de Hint, Iran, Yunan, Roma mitolojisi; erenlerin kA ssalarA , asA k masallarA , halk hikayeleri, hatta ta Kellie ve Dimne'den gelme hikayeler, barA ndA ran bir eserdir. Mesnevi 25.632 beyitten olusan buyuk bir eserdir. Mevlana bu eserinde adeta "e;Kur'an-A Kerim'i hikayeler; kA ssalar ve deyimler aracA lA gA yla anlatmA stA r."e; 6 Ciltten olusan Mesnevi'deki hikayelerin biri anlatA lA rken digerine gecilmektedir. Bir hikaye baska bir hikayeyi baslatmakta bu ibretlik hikayeler yoluyla mesajlarA nA iletmektedir. Mevlana, tasavvufi fikir ve dusuncelerini, bu sekilde birbirine eklenmis hikayeler halinde anlatmA stA r. Mesnevi siir seklinde yazA lmA s olmasA na ragmen Mevlana, bir siir kitabA yazmaya gayret etmemis, eserinde kalA plara, kafiyelere veya siirsellige ozen gostermemistir. Mesnevi'yi siir soylemek amacA yla telif etmeyen Mevlana siir yazmaya calA smamA s, siir sanatA nA dusuncelerini anlatmak icin bir alet, bir arac olarak dusunmustur. Hatta Mevlana siiri kucumserken "e;MananA n siire sA gamayacagA nA , harfin layA kA yla manaya suret olamayacagA nA "e; belirtir. Siiri manayA tasvir eden suret olarak gormus... "e;Mesnevimiz Kur'an gibidir; bazA sA na dogru yolu gosterir, bazA sA nA da sapA klA ga goturur. Benim siirim siir degildir, iklimdir. Benim mizahlarA m mizah degildir, talimdir"e; diyerek Mesnevisini de bu anlayA s ile yazmA stA r. MESNEVI'NIN YAZILMA SEKLI Mevlana bu buyuk eseri dostlarA nA n istekleri sonucu yazdA rmaya baslamA stA r. Sems ve Selahaddin-i Zerkub'un ardA ndan halife sectigi Husameddin Celebi'nin A srarlarA ile yazA lmaya baslanmA stA r. Mevlana Mesnevi'yi soylemeye, Husameddin Celebi de yazmaya baslayarak Mesnevi olusmustur. Bunun uzerine Mevlana, sarA gA nA n icinden bir cuz cA kartA p, Celebi Husameddin'in eline verdi. Bunda Mesnevi'nin basA nda bulunan ILK ON SEKIZ BEYIT yazA lA dA r. Bu 18 beyit, Mesnevi'nin adeta ozeti gibidir. Mesnevinin yazA mA bu sekilde baslamA s, sabah-aksam, sema-sohbet, otururken-ayakta demeden soylenmis ve Husameddin Celebi tarafA ndan yazA lmA stA r. Her cilt tamamlandA ktan sonra Husameddin Celebi, yuksek sesle Mevlana'ya okumus, beyitleri birlikte gozden gecirerek duzeltmislerdir. Mevlana bu eserin yazA lmasA nda fedakarca hizmet eden sadA k dostunu; her cildinin on sozunde samimiyetle ovmustur. Hatta altA ncA cildin basA nda eserine HusamA name adA nA verdigini soyler. Boylece 1259-1268 tarihleri arasA nda tam 9 yA l aralA ksA z yazA lan Mesnevi altA ciltlik dev bir eser olur.